Hiểu đúng về vai trò của sắt và axit Folic đối với mẹ bầu!

Ngày 01/07/2017

Có nhiều mẹ bầu chưa phân biệt được sự khác nhau giữa sắt và axit folic quá ạ! Vì thế mẹ Kiến Bu xin tổng hợp lại thông tin để các mẹ tìm hiểu cho rõ ràng nhé!

Axit folic (folat) chính là vitamin B9. Còn sắt là chất khoáng (hay còn gọi nguyên tố vi lượng) rất cần thiết trong quá trình tạo hồng cầu trong cơ thể.

1. Axit folic: Nằm trong 13 vitamin cần được cung cấp hằng ngày (gồm 4 vitamin tan trong dầu A, D, E, K, vitamin C và 8 vitamin nhóm B tan trong nước, axit folic thuộc nhóm B tan trong nước).

Axit folic là chất cần thiết góp phần tạo hồng cầu bình thường và có ảnh hưởng đến sự tổng hợp DNA và RNA, tức liên quan mật thiết đến quá trình phân chia nhân đôi tế bào. Thiếu axit folic ở phụ nữ mang thai sẽ gây nên thiếu máu hồng cầu dẫn đến nguy cơ sẩy thai cao, sinh non, sinh con nhẹ cân, nghiêm trọng hơn là gây nên khuyết tật của ống thần kinh thai nhi (nứt đốt sống và não úng thủy).

Gần đây, nhiều công trình nghiên cứu chứng minh sự tăng nồng độ homocystein trong máu có thể gây nhiều bệnh lý tim mạch như: xơ vữa động mạch, huyết khối trong động mạch, thiếu máu cơ tim... và bổ sung axit folic kết hợp với một số vitamin nhóm B khác có thể làm giảm homocystein trong máu xuống, giúp ngăn ngừa các bệnh lý tim mạch vừa kể.

Bạn cần bổ sung axit folic trước khi mang thai, bỏi vì axit folic có vai trò trong việc ngăn ngừa sinh con dị tất ống thần kinh ,mà ống thần kinh lại đuợc hình thành rất sớm chỉ trong 28 ngày đầu của thai kỳ, đây là giai đoạn chúng ta thường không nhận biết được mình đã có thai, nên chế độ dinh dưỡng cũng chưa được quan tâm đúng mức. Chính vì vậy mà việc bổ sung axit folic trong giai đoạn tiền thụ thai là vô cùng quan trọng..

Sắt: Trong các chất khoáng được cung cấp hằng ngày, sắt đóng vai trò hết sức quan trọng vì đây là yếu tố cần thiết tạo nên hemoglobin là chất tạo nên màu đỏ của hồng cầu, có nhiệm vụ chuyên chở ôxy (dưỡng khí) và CO₂(thán khí) trong quá trình hô hấp. Nếu sắt không được cung cấp đủ sẽ đưa đến thiếu máu thiếu sắt. Nên lưu ý, có nhiều dạng thiếu máu và thiếu máu thiếu sắt là dạng phổ biến nhất của bệnh thiếu máu (còn có dạng thiếu máu thiếu axit folic, thiếu máu thiếu vitamin B12).

Để tránh tình trạng thiếu vitamin và chất khoáng nói chung, nên ăn uống đầy đủ chất. Để không thiếu axit folic và sắt, nên ăn các loại thịt có màu đỏ (heo, bò), gan, rau xanh, các loại đậu, ngũ cốc. Tuy nhiên, cần lưu ý, phụ nữ là đối tượng dễ thiếu hụt sắt và axit folic, và trong một số trường hợp, sự bổ sung hai chất dinh dưỡng tối cần thiết này thông qua ăn uống là không đủ.

Tại sao cần bổ sung sắt và acid folic trước khi mang thai?
Việc bổ sung sắt và acid folic không chỉ cần thiết trong thời gian mang thai mà còn rất quan trọng trong giai đoạn tiền thụ thai.
Bởi vì nhu cầu sắt trong quá trình mang thai tăng gấp 6 lần bình thuờng, mà dự trữ sắt trong cơ thể phụ nữ thuờng lại thấp do bị mất máu hàng tháng qua kinh nguyệt, và còn thấp hơn đối với những phụ nữ đã mang thai nhiều lần do bị mất sắt qua những lần sinh trước.Phụ nữ không mang thai cần lưu ý đến các yếu tố nguy cơ thúc đẩy thiếu máu thiếu sắt và thiếu axit folic như: ra huyết kéo dài, ra huyết nhiều khi có kinh, ăn uống quá kiêng khem (có khi vì ám ảnh sợ béo phì). Nếu bị thiếu máu loại này, phụ nữ sẽ bị mỏi mệt thường xuyên, giảm hẳn hoạt động thể lực, sút giảm trí nhớ...

Còn ở phụ nữ mang thai, nguy cơ bị thiếu máu thiếu sắt và thiếu axit folic cao hơn nhiều. Khi có thai, dự trữ sắt có sẵn trong cơ thể phụ nữ có thai rất dễ không đáp ứng nhu cầu tạo hồng cầu do sự tăng thể tích máu ngày càng nhiều để nuôi thai. Còn nhu cầu axit folic tăng gấp 4 lần so với trước khi mang thai. Ở thai phụ, thiếu máu thiếu sắt làm tăng nguy cơ nhiễm trùng và tăng nguy cơ mất máu nhiều trong lúc sinh và sau sinh, dễ sảy thai, chậm phát triển bào thai, dễ sinh non tháng. Nếu thiếu axit folic, thai nhi rất dễ bị dị tật ống thần kinh (là sự khiếm khuyết đưa đến ống thần kinh không đóng kín; phần lớn dị tật ống thần kinh thường thấy là nứt ống đốt sống hay còn gọi là gai cột sống chẻ đôi).

Do axit folic dễ mất đi trong quá trình chế biến, bảo quản thực phẩm nên ở Mỹ và nhiều nước châu Âu đã có luật định tăng cường axit folic trong bột mì để phòng thiếu hụt axit folic trong cộng đồng. Nếu thai phụ được điều trị bệnh sốt rét, động kinh hay đang dùng thuốc methotrexat bắt buộc phải dùng thuốc bổ sung axit folic.

Dự phòng thiếu máu thiếu sắt và thiếu axit folic không khó ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và phụ nữ có thai. Chỉ cần uống một viên thuốc chứa axit folic và sắt mỗi ngày là đủ nhu cầu cung cấp axit folic và sắt cho cơ thể.

Lưu ý khi dùng thuốc chứa acid folic và sắt:

- Không uống với nước trà (chè) mà nên uống với nước lã đun sôi để nguội (vì trà cản trở sự hấp thu sắt).

- Không uống chung với thuốc kháng axit trị viêm loét dạ dày - tá tràng (sắt không được hấp thu), không uống chung với tetracyclin (tetracyclin bị giảm hấp thu).

- Sau khi uống thuốc, phân đi tiêu có màu đen (do màu của sắt, đây là dấu hiệu không đáng ngại).

Sắt và axit folic có trong những thực phẩm nào?

Sắt có nhiều trong các loại hải sản đặc biệt là cá, tôm, cua và các loại thịt đỏ, đặc biệt là thịt bò. Trứng gà, trứng vịt, ngũ cốc nguyên hạt, những rau màu xanh như cần tây, rau chân vịt, rau cải,… các quả chín như đu đủ, táo, hồng xiêm, lê,… đều là nguồn thực phẩm giàu sắt mẹ có thể bổ sung trong thai kỳ. Mẹ cũng nên lưu ý không cố sử dụng loại thực phẩm nào mẹ bị dị ứng.

Axit Folic có nhiều trong ngũ cốc, rau bina (cải bó xôi), súp lơ, măng tây và các loại trứng,… Nhìn chung hầu hết các chất giàu sắt đều chứa phần nào lượng axit folic có thể bổ sung cho cơ thể mẹ bầu.

Vậy nhưng cả sắt và axit folic được cung cấp bằng thức ăn thường không đáp ứng được nhu cầu của cơ thể. Vậy nên ngay khi có ý định mang thai, mẹ nên tham khảo các thuốc bổ sung sắt và axit folic hữu dụng. Để thuận tiện hơn trong quá trình sử dụng và tăng cường khả năng hấp thu, mẹ có thể chọn các thuốc bổ sung tổng hợp sắt và axit folic cùng lúc. Đặc biệt là phụ nữ có thai và phụ nữ dựđịnh có thai nên bắt đầu uống bổ sung viên sắt- acid folic mỗi ngày từ 3- 6 tháng truớc khi có thai cho đến sau khi sinh 1 tháng.

Uống thuốc bổ sung sắt và axit folic đúng cách: uống vào lúc nào trong ngày

Mẹ đặc biệt lưu ý: Tránh bổ sung cùng lúc với thuốc bổ sung canxi hoặc khi mẹ đang uống sữa. Nguyên nhân là sắt và canxi vốn “kị” nhau, nếu cùng được hấp thu thì lượng dinh dưỡng vào cơ thể mẹ sẽ giảm đi rất nhiều. Mẹ bầu nên uống viên thuốc bổ sung sắt và axit folic sau ăn sáng 1 – 2 tiếng.